 
O seu pai foi Severiano Avilés, mariñeiro e a súa nai Manuela Vinagre, labrega. Tiveron outros tres fillos antes de nacer Antón.
Fixo o bacharelato en Noia, e aos 15 anos publica o seu primeiro poema, en galego, na revista local Tapal editada por Manuel Fabeiro Gómez. Estudou Náutica na cidade da Coruña, onde moraría entre 1953 e 1959. Aos vinte anos a súa inclinación á literatura concretouse nunha serie de sete poemas publicados na revista ferrolana Atlántida baixo o título de As moradías do vento (1955). Tres anos máis tarde, durante a súa estancia en Ferrol por mor do servizo militar, saíu do prelo o seu primeiro libro, A frauta i o garamelo, magnífico exemplo da musicalidade da poesía avilesiana. Desde ese momento Avilés de Taramancos colocouse entre os máis destacados poetas de posguerra.
No ano 1960 tivo que emigrar a Santiago de Cali (Colombia), o que fixo que a súa traxectoria como poeta se desenvolvese independentemente da dos seus compañeiros de xeración. En terras americanas, onde levou unha vida de auténtico aventureiro, a súa actividade literaria non cesou. Comezou a compor en 1961 Poemas da ausencia, enviou 10 poemas á revista Grial e realizou nas páxinas de La Voz de Galicia un emotivo " Pranto por Urbano Lugrís" (1974) co gallo da morte do pintor e amigo.
Dous anos despois de regresar a Galiza, Avilés deu a coñecer O tempo no espello (1982), onde incluíu, ademais dos dous primeiros libros, os titulados Poemas a Fina Barrios (1959), Poemas soltos a Maricarme Pereira (1961) e Poemas da ausencia (1961-1981). Pouco despois viron a luz Cantos caucanos (1985), produto das lembranzas colombianas do poeta, que lle valeu o Premio da Crítica española e chegar a finalista do Premio Nacional de Madrid. A dialéctica que Avilés establece entre a saudade do país natal e a experimentación a través do poema alcanza aquí a súa máxima expresión.
En 1989 edítase As torres no ar, que supón o punto máximo dunha escrita que liga o sentimento de morriña da terra ao amor e ao erotismo interiorizados como actos fundamentais da vida. Neste mesmo ano o poeta fixo aínda unha incursión na narrativa cun libro de relatos titulado Nova crónica das Indias.
Avilés de Taramancos, nome de referencia na lírica ibérica máis recente, traballou como taberneiro na Tasca Típica. Presidiu a Asociación de Escritores en Lingua Galega (1986), entidade pola que foi nomeado Socio de honra en 1995, e foi elixido concelleiro en Noia polo BNG, polo que ocupou o posto de concelleiro de cultura (1987-1991).
Un ano despois do seu pasamento, o seu libro Última fuxida a Harar, a súa obra máis considerada pola crítica, mereceu, con carácter póstumo, o Premio da Crítica Galega.
En 2003 dedicóuselle o Día das Letras Galegas.
 
A crónica ferida
- Elexía menor -
E porque teño o corazón ardendo de amar tanta frescura,
porque un día inmortal bebín nun río circundado de pombas>
e había
unha nena chorando que aínda segue
a cantar docemente no meu amor doutrora, no meu amor
que se renova decotío para vivir aquel istante. E porque
amo un xuncal florido eternamente, unha pucharca
no cumio altísimo dun monte solitario.
E porque meu amor levo a palabra
feita de ferro incandescente e rosas. Levo, como se levara unha ferida,
a extensa xeografía dunha pátria lonxana, a cicatriz radiante
de algo irrecuperábel e que habita conmigo.
A música que me abre as portas, que me brune os fanais,
que me amosa incesante perdidas latitudes onde a vida
campea vigorosamente co seu alto tremor irrepetíbel; e dóeme
como se a esgazaran de min mesmo, cada hora de luz que nace agora
nos camiños que andei.
E porque amo un río que decorre
nun territorio de cabalos ceibes, e atravesa de paso
de parte a parte a miña arboradura, desemboca
no pozo mesmo onde me nace o sangue.
Que se voan os cóndores voan coas miñas asas. E se canta o turpial
a miña voz desfia-se vagamente no ar, canta co mesmo son do xílgaro que canta
de ponla en ponla na nenez tan íntima.
Isto é o lor que me entremece, amar tan longamente o ben perdido,
estar para sempre
o folgo eivado de amar o que se perde
e andar o corazón coa raíz revirada na beiramar do tempo.
Oh territorio aberto, planicie do confín, miña outra casa, terra
onde o pan é frutal e o ar encelma a sede máis enxoita e corrosiva,
ai amor que me fenden os raios da saudade, e quero ollar a estancia,
encravar na pupila para despois da morte
esa luz que me cruza, ese olor que me chega, cilantro e malvasía,
ese amor meu que nunca.
É deste sufrimento que aluma a miña teia, é deste sufrimento,
é desa luz que vivo, do carcomer perenne de apreixar o olvido
e te-lo tenso, roxo nas brasas da memoria,
ir de avarento amándoo con palabras cada día máis cálidas
até te-lo ancorado no meu porto segredo.
É dese amor que vivo; e máis do amor que agora no lar recuperado
erguen vellas columnas, antigas mans que me aman,
a emanación dos átomos de meus avós no vento,
a terra prometida.
Escoitarán no mundo a voz que me aloumiña?
Chachauí
Ter unha casa en Chachauí sobre do cume
do Cúndur-Cúndur que os incas bautizaron
polas grandes aves míticas. Ter unha casa en Chachauí
e ver no fondo do precipicio o Putumaio
brincar como un regueiro pequeniño.
Ter unha casa en Chachauí
e escoitar á noitiña o zunido dos vagalumes,
dos cocuios, o canto do turpial
e o miar estremecedor do puma negro.
Ter unha casa en Chachauí,
esqucerse do tempo, estar ao pé dun deus antigo
amigo do sol.
Ter unha casa en Chachauí.
Abaixo, no camiño de Ipiales, na estrada do Ecuador,
brillan as flores ventureiras.
Pero as estrelas son máis grandes.
Ter unha casa en Chachauí
Meu capitán, é hora
Meu capitán, é hora, é hora
de limpar os fanais, os astrolabios,
de abrir as caixas de ébano,
de polir bronces, de airear
as bandeiriñas do pañol e ver
esas chamas no ar de proa e popa.
É hora de prender lume na tarde!
Ter outra vez aquela hora intensa
na que era o ceo unha fogueira viva
e estaba o corazón aloumiñado
por ese instante único.
A onde se van as horas luminosas?
Só ten o corazón un cofre intacto
onde se gardan como postais vellas
esas felicidades de outro tempo
e o proer das feridas que nos deron.
É hora, capitán, collamos rumbo
de cara ao tempo que ficou no olvido,
ese espello de brétemas que ás veces
se ilumina no fondo da memoria
e fai brillar en lampos unha tarde
que nunca volverá. Pero está viva.
Remeiro inconteníbel, bogas na mañán clara
Remeiro inconteníbel, bogas na mañá clara,
Bogas dentro da luz medindo en cada esforzo
A área inmensa do amor do mar.
Ouh encorvado soñador, agricultor mariño
De trasparentes árbores coguladas de estrelas,
O mar séntese infindo para poder amarte.
Ben sei, un día enteiro estarei na bancada
Bogando duramente ao compás do teu pulo,
Tronzaremos en ascuas a escuridade celeste
E cantaremos.
Olládeme no mar: ¡que valentía
Levo na miña testa mariñeira!
Un almirante en orde de batalla,
Con escuadróns de poldros de líquida bravura.
¿Qué raio vencedor enarbolan os mastros?
Boguemos, mariñeiro, esfarrapemos xuntos
A fronteira de tebras que fecha a liberdade.
Olládeme no mar: veño de lonxe
Pero teño nos ósos como un fulgor salgado
E son parte do mar,
A máis perfecta,
A parte vencedora, a non sulcada.
Veño de lonxe a naufragar con gozo.
|
Ningún comentario:
Publicar un comentario
Os comentarios son libres, só pido sentido.